Ben jij body-language bewust? 5 manieren om je lichaamstaal beter te beheersen
Body-language of lichaamstaal maakt integraal deel uit van interpersoonlijke communicatie. Ook als je niet denkt te communiceren doe je het toch. Enkel in je slaap kan je stellen dat je niet communiceert. Tenzij je luidop droomt natuurlijk.
Communicatie bestaat kortweg uit:
- woorden en zinnen; de manier waarop we onze zinnen bouwen zegt al veel over onze persoonlijkheid. Meer weten? In de opleiding rond werkstijlen ontdek je hier alles over.
- de toon en stemgebruik
- en body-language
Bewustzijn van eigen body-language: wat levert het je op?
- Je kan je communicatie aanpassen aan de situatie en effectief inzetten op resultaat, zoals beter omgaan met moeilijke klanten en/of collega’s.
- Vertrouwensrelaties met anderen kan je sneller opbouwen.
- Het is een goede uitgangspositie om resultaatgericht te onderhandelen.
Wat kan er zoal misgaan met ongepaste body-language?
Incongruentie of verwarrende taal
Wat ik hoorde tijdens mijn opleidingen van een deelnemer:
“Mensen nemen mij niet au sérieux. Ik geef duidelijke instructies en ik vertel ze dat ik het ernstig meen maar iedereen doet maar wat. Ik vind het erg frustrerend.”
De feedback daarop?
“Terwijl je dit vertelt heb je een glimlach op je gezicht. Ik kan me voorstellen dat ze jou niet ernstig nemen.”
Het kan zijn dat we in onze kindertijd geleerd hebben om boosheid in te houden of om altijd vrolijk te lijken ook al voelen we ons diep verdrietig vanbinnen. Dit heet dan subsituutgevoelens(1), racketgevoelens(2) of niet-authentieke gevoelens. In plaats van onze echte emoties te tonen gaan we een (ooit) sociaal aanvaardbare emotie tonen. Onze body-language vertelt een ander verhaal dan hoe we ons werkelijk voelen. Dit heet incongruentie.
Onbewuste gezichtsuitdrukkingen of gedrag
Denk aan rollende ogen, zuchten, een grijns, fronsen, geknepen ogen, tokkelen met de vingers, droedelen, heen-en weer bewegen, naar je smartphone kijken enzovoort.
Niet iedereen is even expressief in gezichtsuitdrukkingen. De ene kan het al makkelijker verbergen dan de andere. Als onze gezichtsexpressie en ons gedrag overeenstemt met wat we zeggen in de juiste gepaste context is dit zeer effectief. De realiteit maakt dat het niet altijd gepast is om zomaar te tonen wat we denken of voelen om verschillende redenen. Om dit te verhelpen is het nodig om allereerst bewust te worden van onze eigen body-language voor we daar iets kunnen aan doen.
Opgespaarde frustratie
Soms is er geen mogelijkheid om assertief te reageren op een persoon of situatie omdat de situatie het niet toelaat of het ongepast zou zijn. Als iets aan ons begint te vreten waar we op het moment zelf geen weg mee kunnen dan daalt onze wilskracht om ons gedrag te beheersen. Dit kan leiden tot gedrag waar we nadien spijt van hebben.
Body-language kan je verraden in onderhandelingen
In onderhandelingen is het cruciaal om je body-language goed te beheersen. Anders zullen je motieven of bedenkingen je sneller verraden dan je denkt. Een pokerface kan al eens nuttig zijn. Je dient jezelf vooraf wat op te peppen voor moeilijke onderhandelingen. Door 13 jaar in trading te werken – verkoop volgens vraag en aanbod – heb ik al doende geleerd hoe belangrijk een juiste mindset is om de beste deal te sluiten.
De mate van succes zal grotendeels afhangen van de mate waarin je je body-language kan beheersen. Het vraagt oefening om kalm over te komen als binnenin de zenuwen gieren. Uiteraard is dit ook een geweldige vaardigheid als je voor een publiek spreekt.
Een communicatiemodel
Dr Mehrabian zijn onderzoek in de context van ‘liking’ of iemand graag hebben heeft geleid tot het wijdverspreide communicatiemodel van Mehrabian.
Een belangrijke kanttekening bij dit model is dat het jammer genoeg in opleidingen al eens oversimplistisch wordt voorgesteld doordat de context er niet bij vermeld wordt. Mehrabian heeft zijn onderzoek gevoerd op basis van woorden en uitdrukkingen die al dan niet overeenstemden met elkaar qua emoties en in de context van ‘liking-disliking’ (zoals beschreven in boek van Dr Mehrabian, ‘Silent messages’).
Uit zijn onderzoek bleek dat wanneer we communiceren over emoties en attitudes de betekenis van woorden 7% , de toon en stemgebruik 38% en de body-language – vooral gezichtsexpressie – maar liefst doorweegt met 55%. Als er een evacuatie gebeurt omwille van brand of als je iemand instructies voor de weg vraagt dan is de context totaal anders en zal de betekenis van woorden eerder naar 100% neigen.
Wat kan je doen om je body-language te beheersen? 5 concrete tips.
- Zoek allereerst feedback van anderen. Vind een vertrouwenspersoon die je eerlijk vertelt over je body-language. Als jullie samen in een meeting zitten met anderen, spreek dan een signaal af zodat je op het moment zelf bewust wordt gemaakt van een ineffectieve gezichtsuitdrukking. Een coach kan je hier ook mee helpen.
- Oefen voor de spiegel. Eens je feedback hebt ontvangen kan je je gezichtsuitdrukkingen oefenen voor de spiegel. Je kan jezelf ook eens op video opnemen tijdens een gesprek en nadien herbekijken. Dit kan confronterend zijn. Ik spreek uit ervaring.
- Wees eerlijk in de gepaste situatie. Vertrouwen bouw je vooral door congruente communicatie, dus wat je zegt stemt volledig overeen met de manier hoe je het zegt.
- Zorg voor een juiste mindset. Als je moeilijke onderhandelingen gaat voeren is het goed dat je jezelf wat oppept om vol vertrouwen over te komen. Kijk maar eens naar een TED-talk van Amy Cuddy over powerposing. Zorg er ook voor dat je wat ‘happy thoughts’ in je hersenvoorraad hebt voor als het fout gaat. Vrolijke gedachten zullen je helpen om de mindset-controle te beheersen.
- Leer jezelf ontspanningsoefeningen aan. De bedoeling is om kalmte te hervinden in het midden van de strijd. Er zijn tal van ontspanningsoefeningen mogelijk. Het is een kwestie van de juiste te vinden die bij jou past. Enkele voorbeelden zijn je ademhaling beheersen door buikademen, mindfulness, yoga, … Misschien heb jij wel een superoefening? Dan hoor ik het graag.
Wil je meer weten over leiderschap, communicatie en authenticiteit?
- Ja, stuur me gratis leiderschapstips.
- Ja, ik wil meer weten over de Start2BU-workshops.
Vanaf dit jaar is er een nieuwe opleiding ‘resultaatgericht onderhandelen’. Schrijf je in op de nieuwsbrief en dan ontvang je de opleidingskalender in de loop van de maand maart.
